Planetarium w trasie

By poczuć się jak astronom, wystarczy podnieść głowę i spojrzeć w niebo. Jak wyglądają najbardziej znane gwiazdozbiory? Gdzie ich szukać? Czy warto? Jest okazja, by się przekonać! Centrum Nauki Kopernik uruchamia Planetobus i wyrusza w trasę z mobilnym planetarium. Odwiedzi w tym roku 20 szkół w małych miejscowościach w całej Polsce. 21 i 22 marca pojawi się w Zespole Szkół nr 3 w Kobyłce. Projekt realizowany jest wspólnie z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Mobilne planetarium, podróżujące Planetobusem to duży namiot, z dachem w kształcie kopuły o  średnicy 5 metrów. W środku zmieści się 30 – 35 osób. Na półokrągłym „suficie” widzowie będą oglądać pokazy astronomiczne, prowadzone na żywo przez edukatorów z Kopernika. W jasny dzień zobaczą niebo pełne gwiazd, poznają najciekawsze konstelacje, układy planet i inne obiekty astronomiczne. Odwiedzą także Międzynarodową Stację Kosmiczną i dowiedzą się, co na niej robią astronauci.
Planetobus zatrzyma się w każdym miejscu na 2 dni. Dzięki temu pokazy będą mogli zobaczyć nie tylko uczniowie, ale także wszyscy zainteresowani mieszkańcy z okolicznych miejscowości. W ciągu roku mobilne planetarium może odwiedzić nawet 20 tys. osób! Jeśli pogoda na to pozwoli, wieczorami organizowane będą także obserwacje nieba z wykorzystaniem lornetek i teleskopów.
Wszyscy możemy czasem być astronomami! Ekipa Planetobusa będzie do tego zachęcać, bo astronomia to fascynująca i łatwo dostępna dziedzina nauki. Do obserwacji nieba zbędny jest specjalistyczny sprzęt. Wystarczy w bezchmurny wieczór wybrać się w ciemne miejsce, spojrzeć w górę i skupić wzrok. Pomocne są także specjalne aplikacje na smartfony, ułatwiające identyfikację konkretnych gwiazd i innych obiektów. Uczniowie uczestniczący w pokazach mobilnego planetarium otrzymają „Poradnik młodego naukowca”, pełen astronomicznych ciekawostek, informacji o gwiazdach i planetach oraz eksperymentów, które można samodzielnie wykonać w domu.

Wizyta wystawy objazdowej realizowana jest w ramach działania „Planetobus”, które finansowane jest w ramach wspólnego Programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Centrum Nauki Kopernik pod nazwą „Nauka dla Ciebie”. Szkoły zainteresowane wizytą Planetobusa mogą zgłaszać się na stronie: http://naukadlaciebie.gov.pl

Ciekawostki z kosmosu

Ile jest gwiazd na niebie? W najciemniejszych rejonach Polski, mając dobry wzrok, możemy zobaczyć nawet 3 500 gwiazd. Niektóre gwiazdy świecą dużo słabiej niż inne. Dostrzeżemy je tylko za pomocą lornetki bądź teleskopu. W ciemnym miejscu, w bezchmurną noc, zobaczymy na niebie również coś w rodzaju jasnej wstęgi. Jest to Droga Mleczna – nasza Galaktyka będąca domem dla około 200, a może nawet 400 miliardów gwiazd.

Jaki kolor maja gwiazdy?

Gwiazdy mogą mieć różne kolory. Paleta barw wynika bezpośrednio z temperatury ich powierzchni. Najgorętsze mają kolor niebieski, a mniej gorące niż Słońce – czerwony. Występują też gwiazdy w kolorze białym, żółtym
i pomarańczowym.

Dlaczego gwiazdy świecą?

Gwiazdy (również nasze Słońce) to wielkie kule gazowe, które są w środku bardzo gorące – temperatura wewnątrz gwiazd sięga milionów, a nawet miliardów stopni Celsjusza. We wnętrzu gwiazd zachodzą reakcje termojądrowe – jądra lekkich atomów łączą się, tworząc jądra cięższe i emitując duże ilości energii. To dzięki niej gwiazdy świecą.

Jak odróżnić gwiazdy od planet na niebie?

Gdy przez dłuższą chwilę będziemy patrzeć w niebo, zaobserwujemy że gwiazdy mrugają. Planety tego nie robią. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiada za to nasza ziemska atmosfera. Drgające w niej powietrze (widać je np. w upalny dzień) zmienia tor lotu światła, które dociera do naszych oczu. Dlatego odległe gwiazdy są nieco rozmazane i mrugają do nas. Planety znajdujące się w Układzie Słonecznym mają wyraźnie widoczne tarcze i rozmazanie nie powoduje ich migotania.
Dlaczego niebo nie zawsze wygląda tak samo?
Wygląd nieba zmienia się, ponieważ patrzymy na różne jego obszary z poruszającej się Ziemi. Nasza planeta obraca się raz na dobę wokół własnej osi – dlatego obserwowane przez nas gwiazdy wschodzą i zachodzą. Z miesiąca na miesiąc zmienia się też widoczność poszczególnych gwiazdozbiorów – to wynik ruchu Ziemi wokół Słońca. Podróżując na południową półkulę, np. do Australii lub Ameryki Południowej, możemy zobaczyć zupełnie inne fragmenty nieba, niewidoczne z Polski.

Czy gwiazdy spadają?

Gwiazdy nie spadają. Na szczęście! Popularne „spadające gwiazdy” to niewielkie odłamki i pył pochodzenia kosmicznego, które spalają się, wpadając w ziemską atmosferę z wielką prędkością. Widzimy wtedy jasną smugę na niebie. Naukowa nazwa spadającej gwiazdy to meteor. Choć najlepiej znamy sierpniowy rój meteorów zwanych Perseidami, zjawiska te możemy obserwować przez cały rok. Większe ciała, które dolatują do powierzchni Ziemi, nazywamy meteorytami.

Jakie
temperatury
panują w kosmosie?

W przestrzeni kosmicznej jest niezwykle zimno. Temperatura w zależności od miejsca może spaść znacznie poniżej
– 200 st. C. Najzimniejszym miejscem znanego nam Wszechświata jest Mgławica Bumerang (-272 st. C.), znajdująca się około 5 tys. lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Centaura. W Układzie Słonecznym najzimniej jest na Uranie (-224 st. C.) Najgorętsza planeta to Wenus. Temperatury na jej powierzchni przekraczają 450 st.C.

Komentarze