Z JASKINI DO INTERNETU

Uśmiechnięta buźka, serduszko, kciuk w górę. Emotikony pomagają nam wyrażać emocje podczas komunikacji internetowej.

Są charakterystyczne  dla stylu życia XXI wieku i pojawia się ich coraz więcej. Symbol 🙂 został użyty po raz pierwszy 19 września 1982 r. o godzinie 11.44 przez informatyka, prof. Scotta Fahlmana z Carnegie Mellon University w Pittsburghu.

Wszystko zaczęło się jednak znacznie wcześniej – już w czasach prehistorycznych!

Piktogramy, czyli obrazki wiernie przedstawiające zapisywane przedmioty,
pojawiły się czterdzieści tysięcy lat temu. Najsłynniejsze pochodzą z jaskiń Altamira i Lascaux. Te ostatnie zostały przypadkowo odkryte w 1940 r. Czas powstania malowideł określany jest na wczesny okres kultury magdaleńskiej (17 000 – 15 000 lat p.n.e.). Na około 150 metrach korytarzy umieszczonych jest około 150 malowideł i ponad 15 000 rytów skalnych. Przedstawiają one głównie zwierzęta roślinożerne (jelenie, byki, żubry i konie).

Znakami piktograficznymi były egipskie hieroglify. Jeden z najsłynniejszych zabytków piśmiennictwa staroegipskiego to pochodzący z czasów ptolemejskich (ok. 196 r. p. n. e.) kamień z Rosetty. Odkryto go podczas robót fortyfikacyjnych w średniowiecznej twierdzy (nazwanej przez Francuzów Fort Julien) w egipskim porcie Rosette, 15 lipca 1799 r., w trakcie wyprawy Napoleona do Egiptu. Zamieszczone na nim napisy odczytał w 1822 r. francuski filolog Jean-Francois Champollion. Klasyczne hieroglify urzekały estetyką i precyzją kształtów. Ciekawe, dlaczego dziś ich mianem określamy napisy nieczytelne i niedbałe.

Stosowane w Mezopotamii pismo klinowe także składało się z piktogramów – kolejne znaki i rysunki oznaczały przedstawiające je słowa. Nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą kawałka trzciny. Przez wiele lat wynalazek ten przypisywano Sumerom. Znaleziska najstarszych zabytków pisma nie tylko w sumeryjskim Uruk (3300-2900 p.n.e.), ale także w Syrii i Iranie mogą jednak zweryfikować historię.  Z czasem symbole ulegały uproszczeniu – obraz dłoni mógł oznaczać rękę, ale także powitanie czy wskazywanie kierunku.
Znaki stawały się coraz bardziej schematyczne i zmniejszała się ich liczba. Szukano także sposobów na oznaczenie pojęć abstrakcyjnych i wyobrażeń. Poszukiwania te doprowadziły do narodzin pisma ideograficznego. Powstało wiele nowych znaków. Niektóre z nich miały nawet po kilkaset wariantów. I zrozumienie systemu stawało się coraz trudniejsze.

Piktogramy odnajdziemy także w piśmie chińskim, którego historia sięga XXVI w. p.n.e. Znaki składały się z elementu niosącego znaczenie oraz fonetycznego –  podającego przybliżoną wymowę wyrazu. Na właściwe odczytywanie treści wpływ miały także barwa i grubość kreski, narysowanej specjalnym pędzelkiem. Pismo chińskie przetrwało do dziś, w formie niemal nie zmienionej. Ilość znaków w tym systemie przekracza 44 000, ale nie wszystkie się powszechnie wykorzystuje.

Piktograficznym zapisem nadal posługują się plemiona żyjące w Afryce, Ameryce i Oceanii. Jest on także obecny w naszym życiu. Nie tylko w internecie! Znaki drogowe, oznaczenia informacyjne w budynkach (np. toalety, wyjścia awaryjne) to także piktogramy. Ich ogromnym atutem jest uniwersalność. Pismo obrazkowe to język międzynarodowy – symbole są odczytywane w ten sam sposób niezależnie od tego, skąd pochodzi ich czytelnik. Ułatwiają porozumiewanie się.
CNK

Halo Ziemia!

Najnowszy film, stworzony w planetarium Centrum Nauki Kopernik poprowadzi Cię  przez historię komunikacji od najdawniejszych czasów aż do obecnych poszukiwań kontaktu z potencjalnymi mieszkańcami Wszechświata. Podążamy śladami sond kosmicznych, niosących ziemski przekaz przez Kosmos.
W stałym repertuarze planetarium Niebo Kopernika od 27.04.2017.

Komentarze