Aktualności z Fortu III w Pomiechówku

W cyklu Aktualności z Fortu III w Pomiechówku publikujmy kolejne wiadomości o najnowszych wydarzeniach i odkryciach związanych z Fortem III w Pomiechówku. Przypominamy, że Fort III w Pomiechówku był w czasie II wojny światowej najstraszniejszą gestapowską katownią na Mazowszu. Fundacja dba o upamiętnienie tego zapomnianego miejsca, oraz pracuje nad utrwaleniem losów więźniów. Zapraszamy na stronę www.forttrzecipomiechowek.org oraz do lektury poniższych wiadomości

Film edukacyjny o Forcie

W ostatnich tygodniach czas na Forcie III w Pomiechówku cofnął się do 29 września 1939 r. Nagrywane były bowiem sceny do filmu edukacyjnego dla szkół. Prawie 20 minutowa produkcja, przeznaczona dla nauczycieli klas 7-8 szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych, powstała w ramach projektu realizowanego dla Fundacji przez łódzką Agencję Heroes Brand Communication, dofinansowanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Film przedstawia w pigułce historię Fortu III.

Sposób narracji i forma opowieści jest dość nowatorska i dostosowana do grupy, do jakiej jest kierowana. Oprócz filmu nauczyciele otrzymają od Fundacji prezentację o Forcie, która uzupełniała będzie treść filmu oraz propozycję udziału w konkursie z cennymi nagrodami.

Każdy nauczyciel będzie mógł przeprowadzić bardzo ciekawą lekcję historii i patriotyzmu a dodatkowo przyjechać na Fort i pokazać uczniom miejsca, które widzieli na filmie i w prezentacji.

Projekt rusza zaraz po wakacjach i będzie jeszcze odrębnie reklamowany. Obok kilka zdjęć wykonanych na planie filmowym.
Nie zdradzając zbyt wiele (możliwe to będzie od września), warto zwrócić uwagę na jedną z ciekawszych scen z filmu. Reżyser i scenarzysta – pan Bartosz Jasiński odtworzył w filmie chwilę utrwaloną na zdjęciu Fortu III z 1939 r. – po wkroczeniu do niego Niemców. Obok porównanie zdjęcia i zatrzymanego kadru. To bardzo ciekawy pomysł ożywienia zdjęcia z przeszłości.  Na zdjęciach są członkowie Grupy Rekonstrukcyjno-Filmowej „Bemowo”, Grupy Historycznej „Zgrupowanie Radosław”.
Zdjęcia wykonane na planie filmowym przez Marcina Wiśnios.

Artefakty z Fortu

Podczas ostatnich prac archeologicznych na Forcie III w Pomiechówku, prowadząca je Łódzka Fundacja Badań Naukowych odkryła wiele elementów rowerów, zakopanych w jednym miejscu. Jest możliwe wytłumaczenie dla tego znaleziska.

Zdjęcie rowerowej ramy pochodzi ze sprawozdania z badań archeologicznych na Forcie III

Otóż dowódca obrony Fortu III – kpt. Bernard Rytel, wykorzystywał kolarzy (żołnierze na rowerach, należący do 13 kompanii, 28 Dywizji Piechoty) do przenoszenia informacji oraz działań zwiadowczych. Oto fragment jego meldunku z 28 września 1939 r.: „Melduję, że pomimo wysłania dwóch kolarzy przed dwoma godzinami dotychczas 4/72 pp nie przybyła (…). Jedyny mój odwód w chwili obecnej to 12 ludzi (…) i plut. kolarzy dywizyjny w sile 35 ludzi, który o świcie odchodzi do Modlina.” Chyba z Fortu o świcie nie odeszli, bo tego dnia Fort się poddał.

Inna grupa kolarzy we wrześniu 1938 r. – dla odniesienia.
Zdjęcie i koloryzacja Malczewski Colorization

Powyżej również pochodząca z prac archeologicznych płyta oporowa moździerza. Być może jest to płyta granatnika, o którym pisał w jednym z ostatnich meldunków z 28 września 1939 r. kpt. Bogusław Rytel: „Prawe skrzydło bronię obsadą w składzie 1 of. 44 strzel, i podoficerów (w tym tab. i sanitariusze) + dwa ckm i jeden granatnik (…).”

Powyżej  jeszcze jeden ciekawy artefakt, związany z obroną Fortu III w Pomiechówku (a de facto obroną Twierdzy Modlin, bo Fort był wszak zbudowany dla obrony Twierdzy Modlin) w 1939 r. Bagnet, który należał zapewne do jednego z broniących Fortu żołnierzy 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, wydobyty w czasie prac archeologicznych na Forcie, w 2020 r.

Spotkanie pokoleń na Forcie

W dniu 20 czerwca br. na terenie Fortu III zostało zorganizowane przez Fundację oraz 9. Brygadę Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych – „Spotkanie pokoleń”. Uczestniczyły w nim dzieci i młodzież z Domu Dziecka z Chotomowa oraz kombatanci: płk Zbigniew Zieliński (w czasie II Wojny Światowej był żołnierzem batalionu „Las” 74. Pułku Piechoty Armii Krajowej, nosił konspiracyjny pseudonim „Sęk”, po wojnie należał do tzw. drugiej konspiracji (antysowieckiej) i Henryk Piotr Hereć (żołnierz Armii Krajowej, malarz, stypendysta Svenska Institutet w Sztokholmie), który podczas spotkania zaprezentował również swój dorobek artystyczny.

Dzieci mogły wysłuchać ciekawych relacji Kombatantów oraz zwiedzić Fort z przewodnikami.
Dodatkowo zostały zorganizowane dla nich atrakcje, w tym: nauka strzelania i zgrywania przyrządów celowniczych, rzut granatem, maskowanie, pole minowe, obsługa i nawiązanie łączności przez radiostacje, ćwiczenia z musztry indywidualnej i zespołowej, szkolenie z pierwszej pomocy a dla odważnych był korytarz strachu.

Wszystkie działania odbywały się „pod okiem” instruktorów i ratowników. Spotkanie nie mogło zakończyć się bez wojskowej grochówki i kiełbasy z grilla przyrządzonej przez kucharzy z kompanii logistycznej. Podczas delektowania się wojskowymi przysmakami uczestnicy wysłuchali i zaśpiewali pieśni żołnierskie i patriotyczne.

Celem spotkania była nie tylko zabawa, ale też zintegrowanie pokoleń, przekazanie młodzieży wiedzy na temat historii, popularyzacji Służby Wojskowej oraz upowszechniania wiedzy na temat Fortu III w Pomiechówku jako miejsca związanego z bohaterską postawą żołnierzy z września 1939 roku oraz miejscem martyrologii Polaków.

Zdjęcia pochodzą z FB Klubu 9 BWD DG RSZ

Komentarze