ZE SMAKIEM. Na początek wiosny…. Podbiał pospolity. Naturalna apteka

Jak daleko sięgnąć pamięcią, podbiał niestrudzenie służył człowiekowi wspierając jego zdrowie. O jego cennych właściwościach pisał Hipokrates – ojciec współczesnej medycyny, Dioskurides – nadworny lekarz Nerona i Hildegarda z Bringen.

Jadwiga Wołynik
j.wolynik@tio.com.pl

Kiedy jeszcze w kwietniu na świecie zimno, jego złocistożółte kwiatki jako jedne z pierwszych rozweselają szarość krajobrazu. Kwiaty pojawiają się na tych roślinkach wcześniej jak liście, stulają się na noc, gdy jest zimno i deszczowo. Niedługo po przekwitnięciu kwiatów w miejscu kwiatostanu dojrzewają nasiona zaopatrzone w puszek. Liście pojawiają się dopiero pod koniec kwietnia. Podbiał pospolity lubi gleby gliniaste i ilaste zasobne w wilgoć. Rośnie często na starych rumowiskach, skarpach, podmokłych polach, żwirowiskach i starych „zapuszczonych” ogrodach. Kwiaty zbieramy na początku kwietnia, w czasie pełni kwitnienia, w godzinach południowych. Zbieramy same koszyczki kwiatowe, bez łodyżki. Suszymy je od razu (temp do 35 stopni) lub robimy syrop. Liście zbieramy od maja do czerwca, gdy są całe rozwinięte, odrzucamy ogonki liściowe i nawlekamy je na nitkę, suszymy je w przewiewnych miejscach.
Podbiał stosowano od wieków przy dolegliwościach dróg oddechowych, aby ułatwić swobodne oddychanie. Śluzy zawarte w tym zielu, działają ochronnie, powlekająco i regenerująco na podrażnione i przesuszone infekcją błony śluzowe całych górnych dróg oddechowych.
Przynoszą też ulgę w nieżycie tych dróg z objawami chrypki i w problemach z przełykaniem, leczą infekcje strun głosowych. Przynoszą korzystne rezultaty w leczeniu zapalenia oskrzeli.
Kwiaty i liście podawać należy w postaci naparów, syropów i nalewek. Mieszanka z kwiatami dziewanny i liśćmi babki lancetowatej oczyszcza oskrzele ze złogów śluzu osobom palącym nałogowo papierosy. Przeciwskurczowe działanie tego ziela niesie pomoc przy trudnościach z oddychaniem u osób cierpiących na dychawicę oskrzelową, zapalenie płuc i astmę. Kąpiele w naparze z liści likwiduje obrzęki nóg i przynosi ulgę zmęczonym stopom. Okłady leczą trudno gojące się rany, stłuczenia, owrzodzenia, otarcia i ropnie.
Wewnętrznie, kurację tym ziołem można leczniczo stosować nie dłużej jak 6 tygodni w roku, aby nie obciążać zbytnio wątroby.

Jak przygotować syrop?

Sporządzamy go z kwiatów lub liści podbiału, układając je warstwowo w dużym słoju i przekładając każdą warstwę miodem. Surowce mocno obijamy i pozostawiamy w ciepłym miejscu. Po ok. 8 dniach, wyciskamy przez gazę resztki rośliny i zlewamy syrop do wyparzonej, ciemnej butelki i wstawiamy do lodówki, aby nie fermentował.
W miarę potrzeby, przy nasilającym się kaszlu, używamy 3-5 razy dziennie po łyżce syropu.

Oto co dobrego o naszym podbiale pospolitym, mówi Dr Henry Różański (nauki medyczne i biologiczne, fitoterapia, fitochemia):

„Aby sporządzić intrakt podbiałowy – Intractum Farfarae.
Ze świeżego surowca wystarczy wziąć ziele lub kwiat, zmielić przez maszynkę do mięsa, po czym zalać gorącą wódeczką, wystarczy 30-40%. Można dodać nieco cukru trzcinowego lub miodu, ewentualnie olejek anyżowy, eukaliptusowy, tymiankowy lub sosnowy (pichtowy). Zamknąć szczelnie i odstawić w ciemne miejsce na 7 dni, po czym przefiltrować. Zażywać w razie chrypki, kaszlu, kataru kilka razy dziennie po 1 łyżeczce lub łyżce. Na 1 szklankę zmielonego surowca przeznaczyć 500 ml alkoholu. Gorący alkohol unieczynni enzymy rozkładające cenne aktywne składniki podbiału (glikozydy, witaminy). Niskoprocentowy alkohol zapewni przejście do leku cennych polisacharydów i soli mineralnych. Dlatego nie polecam do sporządzania intraktu spirytusu, który wyciąga z surowca tylko niektóre związki chemiczne.
Podbiał jest bogaty w śluzy o działaniu osłaniającym, powlekającym, rozmiękczającym, łagodzącym kaszel i przeciwzapalnym. Flawonoidy, seskwiterpeny, garbniki, fenolokwasy (np. kwas galusowy), małe ilości alkaloidów, olejek eteryczny i glikozydy działają antybakteryjnie, przeciwwirusowo, rozkurczająco, przeciwastmatycznie, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i uspokajająco. Tussilagon (ester seskwiterpenowy) pobudza oddychanie. Sporo jest w kwiatach fitosteroli i gumo-żywic. Popiół ok. 15-16%, sporo żelaza, manganu, krzemu, wapnia, siarki, potasu. Kłącze i szypułki kwiatowe zawierają inulinę. W kwiatach dodatkowo ksantofile (taraksantyna, wiolaksantyna), luteina, pektyny.
Świeże ziele, sok z ziela, napar stosowano do okładów na trudno gojące się rany, wypryski, ropnie, ropne pryszcze, krosty, krwiaki, opuchlizny po kontuzjach. Sam doświadczyłem skuteczności podbiału w terapii tych schorzeń.
Generalnie jednak, podbiał należy do ziół zalecanych w leczeniu infekcji i stanów zapalnych układu oddechowego, anginy, krztuśca, gruźlicy, zapalenia oskrzeli i płuc, zapalenia tchawicy, gardła i krtani. Podbiał w połączeniu z olejkiem pachtowym, jodłowym, kosodrzewinowym, świerkowym, cedrowym i eukaliptusem jest dobry do leczenia stanów zapalnych zatok i nieżytu górnych dróg oddechowych oraz zaflegmienia układu oddechowego.
Podbiał zażyty doustnie rozszerza drogi oddechowe, hamuje stany skurczowe tchawicy i oskrzeli. Rozkurcza też przewód pokarmowy, reguluje wypróżnienia, spowalnia wchłanianie cholesterolu i tłuszczów.
Napar z podbiału
1-2 łyżki suszu wrzucamy na 1 szklankę wrzącego mleka lub wody. Parzymy 20 minut, przecedzamy, słodzimy miodem lub sokiem, dodajemy anyżku lub pichty. Możemy przyjmować kilka razy dziennie po 100 ml, przy przeziębieniu, kaszlu i grypie.”

J.W.
Dla Państwa, na pokrzepienie serc…
Wiesława Szymborska.

Nic dwa razy
Czemu ty się, zła godzino,
z niepotrzebnym mieszasz lękiem?
Jesteś – a więc musisz minąć.
Miniesz – a więc to jest piękne.

Komentarze