ZDROWIE I URODA. Grzybica paznokci

Zmiany w wyglądzie paznokci mogą mieć różne przyczyny, nie wszystkie niepokojące objawy to wynik infekcji. Zakażenia grzybicze paznokci stanowią około 50% wszystkich chorób płytek paznokciowych. Grzybice paznokci, mimo że nie zagrażają życiu, nie powinny być lekceważone i traktowane jedynie jako banalne schorzenie kosmetyczne płytek paznokciowych. Infekcja może rozprzestrzeniać się z jednego paznokcia na kolejne paznokcie rąk i stóp oraz na skórę stóp, dłoni, pachwin, pośladków i innych części ciała. Uszkodzone przez grzyby paznokcie i skóra mogą stać się bardziej podatne na infekcje innymi drobnoustrojami.

Aleksandra Błazik

Centrum Dermatologii DERMAvita

Grzybice paznokci mogą się rozwijać zarówno u kobiet jak i mężczyzn w każdym wieku. U dzieci przed okresem dojrzewania, zakażenia grzybicze paznokci występują stosunkowo rzadko, ale wraz z wiekiem rośnie podatność na infekcje grzybicze. Istnieje jeszcze wiele innych czynników predysponujących do rozwoju infekcji paznokci. Do czynników wrodzonych należą: nadmierna potliwość, zaburzenia ukrwienia obwodowego, zaburzenia rogowacenia, defekty immunologiczne, nieprawidłowa budowa stóp. Duże znaczenie w rozwoju grzybic paznokci mają czynniki nabyte i środowiskowe. Grzybice rozwijają się częściej u ludzi chorujących na cukrzycę oraz przyjmujących przewlekle niektóre leki np. kortykosterydy, antybiotyki, cytostatyki, leki immunosupresyjne. Leki te osłabiają układ odpornościowy, przez co organizm nie potrafi bronić się przed infekcjami grzybiczymi. Również powtarzające się urazy płytek paznokciowych, noszenie niewłaściwego obuwia oraz korzystanie z publicznych urządzeń kąpielowych ułatwiają wnikanie grzybów i rozwój zakażenia.

Rozpoznanie grzybicy paznokci wcale nie jest łatwe. Charakterystycznymi objawami grzybicy paznokci są: zmiana zabarwienia na biały, żółty lub brązowy kolor, rogowacenie podpaznokciowe, oddzielanie się płytki od łożyska, częściowa lub całkowita dystrofia paznokcia („wykruszanie” się płytki). Nie zawsze jednak można postawić ostateczną diagnozę podczas wizyty lekarskiej. Wiele innych chorób paznokci może imitować objawy grzybicy. Bardzo podobnie wyglądają płytki paznokciowe na przykład u chorych na łuszczycę czy liszaj płaski. Istnieją także choroby o genetycznie uwarunkowanym zaburzeniu rogowacenia, gdzie wygląd paznokci przypomina grzybicę. Często niepokój pacjentów budzą paznokcie uszkodzone przez powtarzające się mikrourazy np. za ciasne obuwie lub uprawianie sportu. Dlatego rozpoznanie grzybicy paznokci powinno być potwierdzone badaniem mykologicznym. Badanie to przeprowadza się w specjalnych laboratoriach diagnostycznych i polega na pobraniu wyskrobin spod płytki. Następnie materiał ten badany jest bezpośrednio pod mikroskopem. Jest to najszybsze badanie potwierdzające rozpoznanie grzybicy. W celu dokładnej identyfikacji rodzaju grzyba zakładana jest hodowla grzybów na specjalnym podłożu. Na ostateczny wynik trzeba poczekać nawet do 4 tygodni.

Leczenie grzybic paznokci nie jest łatwe i często trwa nawet kilka miesięcy. O wyborze metody leczenia decyduje stan zdrowia pacjenta, jego wiek i postać kliniczna choroby. Leki miejscowe są skuteczne tylko w przypadku grzybicy powierzchownej, nie zajmującej macierzy paznokcia. Są dostępne w formie lakierów i maści. Stosowane samodzielnie najczęściej nie dają całkowitego wyleczenia i zazwyczaj są uzupełnieniem terapii farmakologicznej. Najbardziej skuteczną formą leczenia grzybic paznokci jest terapia lekami przyjmowanymi doustnie. Wiąże się to jednak z wielomiesięczną kuracją. Warto tu zauważyć, że na przebieg i efekt terapii doustnej w znacznym stopniu wpływa stan krążenia w kończynach dolnych, decydujące o tempie wzrostu płytek paznokciowych.

Im paznokcie rosną wolniej, tym wolniej następuje wyleczenie. Możliwa jest jeszcze metoda chirurgiczna, polegająca na usunięciu zarażonej płytki. Stosowana jest ona bardzo rzadko, szczególnie w przypadkach silnych dolegliwości bólowych towarzyszących grzybicy paznokci. Po zakończeniu leczenia najlepiej byłoby wyrzucić buty, które były noszone podczas choroby, gdyż w ich wnętrzu znajdują się zarodniki grzybów. Jeśli nie ma takiej możliwości, trzeba spróbować je zdezynfekować specjalnymi preparatami dostępnymi w aptece. W celu uniknięcia reinfekcji należy unikać chodzenia boso w miejscach, gdzie stężenie zarodników grzybów jest szczególnie duże np. publiczne kąpieliska, hotele, sanatoria i inne miejsca użyteczności publicznej oraz profilaktycznie stosować pudry i kremy przeciwgrzybicze.

Komentarze