Mossakowscy z Ziemi Ciechanowskiej. Stanisław na 30 włókach
2016-12-13 7:48:22
Jednym z najnowszych nabytków Genealogii Polskiej jest witryna rodzinna Mossakowskich, jaką tworzy p. Andrzej Mossakowski. Pod adresem http://genealogiapolska.pl/1/mossakowski można już znaleźć drzewo liczące sobie blisko tysiąc osób. Jak zapewnia Autor, po jego publikacji w serwisie genealogicznym odezwali się już krewni, którzy będą wspólnie budować to wielkie dzieło, jakim niewątpliwie jest tak nogate i sięgające głęboko w przeszłość drzewo genealogiczne.
Witryna Mossakowskich wita gości krótką historią rodu:
W pracach genealogów ubiegłego stulecia najstarsza wzmianka o Mossakowskich łączy się z datą 1597 roku. Autorzy tych opracowań uważają, że rodzina pochodzi z gniazda rodowego, którym jest wieś Mossaki w ciechanowskim. Tymczasem w staropolskim herbarzu Kaspra Niesieckiego (1740) pierwsze informacje dotyczące tej rodziny, herbu Jastrzębiec nie sięgają czasów wcześniejszych niż pierwsza połowa XVII wieku. Księgi Metryki Mazowieckiej, fragmenty sądu grodzkiego w Ciechanowie a także tkz. testament konsystorza biskupów płockich w Pułtusku oraz księgi sądów biskupów płockich z Archiwum Diecezjalnego w Płocku wskazują ,że początki rodziny Mossakowskich wiążą się ściśle z dziejami osady Grudowo, która zmieniła nazwę na Mossaki.
W świetle tych zapisów archiwalnych wieś Mossaki położona jest w ziemi ciechanowskiej, w powiecie przasnyskim, w parafii Krasne , na terenach porośniętych wówczas rozległym lasem Gdzew, między rzekami górna Pełta i Węgrą. Była ona usytuowana w pobliżu skrzyżowania dwóch ważnych szlaków komunikacyjnych – z jednej strony do trasy przejazdów książęcych z zamku w Ciechanowie , z drugiej zaś znaczącego odgałęzienia, idącego początkowo wzdłuż biegu Pełty, starej drogi wojennej (1353) prowadzącej z Serocka, przez Pułtusk i Przasnysz , na Janowo i Nidzice w kierunku ziem Zakonu Krzyżackiego.
Maria Józef z Chmielińskich Mossakowska zdj.ok1920 Płock.
Jak wiele innych nazw wsi polskich nazwa wsi Mossaki pochodzi od pierwszych założycieli lub pierwotnych mieszkańców. Wytworzyła się ona z prostej odpowiedzi na pytanie; kto tam mieszka? Odpowiedź w naszym przypadku brzmiała – mieszkają Moszaki. Dzięki zachowanym dokumentom dało się ustalić schemat genealogii pierwszych sześciu pokoleń rodziny Mossakowskich, której początki tj. czas życia protoplasty rodu Stanisława Mossaka i jego Ojca Mosza, sięgają w głąb XIV wieku.
Natomiast w przybliżeniu można określić obszar gruntów, jakie wraz z osada Grudowo były w posiadaniu owego protoplasty rodziny, na około 30 włok (czyli 500ha). Ziemia ta trzymana na prawie rycerskim jako dziedzictwo in hereditate – jaką podają cytowane żródła z lat 1426, 1427 i 1436 nie była raczej kupiona lecz nadana przez władcę (…) przypuszczalnie w postaci obszaru nie zasiedlonego, z lasem przeznaczonym do wykarczowania.
U podstaw tego, jak i wielu innych nadań na północnym Mazowszu, leżały nie tylko starania książąt mazowieckich o charakterze czysto ekonomicznym, lecz także troska o zapewnienie sobie należytej liczby dobrze uzbrojonego rycerstwa. Konieczne to było wobec istnienia stałych zagrożeń, zrazu ze strony Jaćwingów, Prusów i Litwinów a później Krzyżaków. Zgodnie z obowiązującym prawem rycerskim z każdych 10 włók właściciele winni byli wystawić jednego rycerza konnego w odpowiednim ekwipunku i rynsztunku. Jako posiadacze ziemi na prawie rycerskim, we wszystkich znanych źródłach (począwszy od 1467r,) określani byli mianem „nobiles”. Musieli oni zatem przynależeć do jednego z rodów heraldydcznych. Ponieważ w dobie nowożytnej rodziny Mossakowskich pieczętowali się tradycyjnie herbem Jastrzębiec i z tym herbem łączą ich nazwisko herbarze, można domniemywać, że protoplasta rodziny Stanisław Mossak wywodził się z jednej z wielu gałęzi tak bardzo rozrodzonych na Mazowszu Boleściców – Jastrzębców. W dzielnicy płockiej otrzymali od księcia Siemowita IV w r.1408 znany przywilej, obejmujący 163 pochodzące z 48 miejscowości.