LEGIONOWO. “Oświęcim to była igraszka” 75. rocznica zamordowania płk. Witolda Pileckiego

75. lat temu 15 maja 1948 r. o godz. 21.30 w Warszawie, w więzieniu przy ul. Rakowieckiej 37 wykonano wyrok śmierci na rotm. Witoldzie Pileckim. Jego ciała do dziś nie odnaleziono

Witold Pilecki herbu Leliwa ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego. Oskarżony i skazany przez władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948. Unieważnienie wyroku nastąpiło w 1990. Pośmiertnie, w 2006 odznaczony Orderem Orła Białego, a w 2013 został awansowany na stopień pułkownika.

Od wczesnej młodości Witold Pilecki był harcerzem. W latach 1918-1920 r. w wieku 17 lat bił się z Niemcami, Bolszewikami i Litwinami. Służył przeważnie jako ułan.
W 1920 r. pod Grodnem, ryzykował własnym życiem, by ratować 8 żołnierzy.

Po wojnie założył rodzinę. Miał dwoje dzieci. Był szanowanym działaczem społecznym.
Stale doskonalił wyszkolenie wojskowe.

Po wybuchu II Wojny Światowej w 1939 r. Pilecki znowu znalazł się na polu walki. Kiedy oddział kawalerii, którym dowodził został rozbity, Pilecki dołączył do innego oddziału. Gdy ten również został zniszczony, jego dowódca oraz Pilecki i część żołnierzy, ukryci w lasach prowadzili walki partyzanckie aż do 17 października 1939 r.

Od końca 1940 r. coraz więcej ludności cywilnej i żołnierzy trafiało do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Do zbadania sytuacji w obozie zgłosił się jako ochotnik. Celowo dał się złapać Niemcom, aby trafić do obozu.
W obozie Pilecki założył pierwszą organizację podziemną, która z innymi działającymi organizacjami weszła w skład Związku Organizacji Wojskowych.
W 1943 r. w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 Pilecki wraz z dwoma współwięźniami zdołał uciec z obozu. Za działalność na terenie KL Auschwitz władze Armii Krajowej awansowały go do stopnia porucznika, a później rotmistrza.
Po wybuchu Powstania Warszawskiego Pilecki podjął walkę jako szeregowy powstaniec w zgrupowaniu AK “Chrobry II”, Po jakimś czasie ujawnił stopień oficerski i został dowódcą kompanii. Walczył na Woli w rejonie ul. Towarowa, Pańska, Miedziana, Żelazna i Pl. Starynkiewicza. Teren, na którym prowadzone były walki oddziału rotmistrza od jego imienia został nazwany przez ludność “Redutą Witolda”.
Obszar ten należał on do terenów najdłużej utrzymanych w rękach powstańców
Po upadku Powstania rotm. Pilecki został wzięty do niemieckiej niewoli. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów rotmistrz rozpoczął służbę w Wojsku Polskim w 2 korpusie Polskim Gen. Andersa we Włoszech.

Pilecki został skierowany do pracy w komórce wywiadu i przerzucony do Polski. Do Warszawy wrócił w grudniu 1945 r. Działalność Pileckiego polegała na zdobywaniu informacji o życiu politycznym w Polsce, o pracy aparatu bezpieczeństwa, jego współpracy z sowietami i partyzantach działających w lasach.

W 1947 r. został aresztowany i  osadzony w więzieniu mokotowskim. W trakcie śledztwa był brutalnie torturowany. W trakcie widzenia z żoną zdołał jej powiedzieć “Oświęcim, to była igraszka”.
Wyrok w sprawie Pileckiego zapadł 15 marca 1948 r. W W drugiej instancji, 3 maja 1948, Najwyższy Sąd Wojskowy wyrok ten utrzymał w mocy. W składzie sędziowskim NSW zasiadali pułkownik Kazimierz Drohomirecki, podpułkownik Roman Kryże, major Leo Hochberg, porucznik Jerzy Kwiatkowski i major Rubin Szwajg.
Wyrok śmierci wykonano o godz. 21.30, 25 maja 1948 r. w więzieniu mokotowskim na Rakowieckiej, poprzez strzał w tył głowy. Wykonawcą wyroku był Piotr Śmietański zwany “Katem z Mokotowa”

Witold Pilecki pozostawił żonę, córkę i syna. Do dnia dzisiejszego nie odnaleziono jego ciała.

Pilecki w Legionowie

Po odnalezieniu zdjęć przedstawiających rotmistrza w Legionowie staraliśmy się ustalić szczegóły tej wizyty. Nie było to łatwe, gdyż miała ona miejsce w roku 1944. W tym czasie Pilecki jako oficer antysowieckiej organizacji NIE pozostawał w głębokiej konspiracji, nawet względem pozostałych członków AK. Udało nam się jednak dotrzeć do dzieci rotmistrza.

Jego syn, pan Andrzej Pilecki pamiętał, że w Legionowie mieszkali rodzice jego ciotki Eleonory Ostrowskiej. Właśnie u nich miało miejsce jedno z nielicznych spotkań rotmistrza z żoną w czasie pomiędzy jego ucieczką z obozu koncentracyjnego a Powstaniem Warszawskim.

Z wielką życzliwością pomagała nam w poszukiwaniach córka rotmistrza, pani Zofia Optułowicz. Dzięki niej udało nam dotrzeć do ostatniej żyjącej osoby z fotografii, ponad dziewięćdziesięcioletniej dziś Eleonory Ostrowskiej. Była ona nie tylko krewną żony rotmistrza, ale także jego oddaną łączniczką – osobą, do której wysyłał informacje z Oświęcimia.

Córce rotmistrza udało się także ustalić miejsce, w którym spotkali się tuż przed Powstaniem jej rodzice. Była to, nieistniejąca już dziś, willa Wanda przy ul. Plantowej 19 na Bukowcu. Jej gospodarzami byli rodzice Eleonory Ostrowskiej: Czesław i Julia Wiśniewscy. Więcej: Dom przy Plantowej gościł Witolda Pileckiego

Komentarze