Czemu liście zmieniają kolor i opadają?

Liście zawierają wiele związków chemicznych, dających im kolor. Najważniejsze z nich to chlorofil, karotenoidy, flawonoidy i antocyjany.

Chlorofil odpowiada za zieloną barwę liści. Do jego produkcji rośliny potrzebują ciepła i światła słonecznego. Jesienią dni są co raz krótsze i chłodniejsze, a ilość chlorofilu w liściach zmniejsza się. Wówczas zaczynają być widoczne efekty działania innych barwników, zdominowanych wcześniej przez chlorofil.

Jesienne żółcie i pomarańcze to sprawka flawonoidów i karotenoidów. Barwiące liście na żółto flawonoidy znajdziemy też m. in. w papryce, pomidorach, cytrusach. Należące do karotenoidów ksantofile są związkami wspomagającymi fotosyntezę, które „przy okazji” nadają roślinom barwę żółtą lub pomarańczową. Występują w kukurydzy (zaeksantyna), żółtku jaj (luteina), marchewce (beta-karoten). Karotenoidy zaczynają zanikać w liściach mniej więcej w tym samym czasie co chlorofil, jest to jednak proces znacznie wolniejszy.

Do kompletu kolorów liści brak nam jeszcze czerwieni. Jej pojawienie się związane jest z obecnością antocyjanów. To grupa barwników, które są syntetyzowane dopiero jesienią, gdy przestaje działać chlorofil. Antocyjany występują także w owocach i kwiatach. Barwią maliny, jeżyny, winogrona, czy czerwoną kapustę.

Zielone, żółte, czerwone. Jak to się dzieje, że na jednym drzewie możemy zobaczyć w tym samym czasie różnokolorowe liście? Każdy z nich żyje w nieco innych warunkach – te do których dociera więcej światła słonecznego pozostają dłużej zielone, pozostające w cieniu szybciej żółkną. Drzewa na skraju lasu, wystawione na działanie wiatru szybciej poczują zbliżającą się zimę, niż te rosnące w jego głębi. Kolor liści ma związek także z gatunkiem drzewa.

Dlaczego liście jesienią opadają? Podobnie jak za zmianę ich koloru, odpowiedzialność ponosi chlorofil. To on – pobudzany promieniami słonecznymi –
syntetyzuje składniki odżywcze, potrzebne roślinie do życia. Gdy produkcja chlorofilu ustaje, rośliny zaczynają przygotowywać się do zimy. Wycofują wodę i cenne składniki odżywcze z liści do łodyg i korzeni. Pozbawione ich liście usychają i opadają.

Komentarze