60 LAT JEZIORA ZEGRZYŃSKIEGO. Czysta woda, żółte plaże…

Z okazji jubileuszu utworzenia Jeziora Zegrzyńskiego, przypominamy kolejny archiwalny tekst z 2003 r. Tym razem o pocztówkach znad Zalewu, autorstwa Jacka Szczepańskiego

Wraz z utworzeniem Zalewu Zegrzyńskiego wydrukowano wiele pocztówek popularyzujących jego walory krajobrazowe. Specjaliści szacują, że w latach 1964 – 1989 wydano ich ponad 400.
Wiele miejscowości położonych nad Zalewem po raz pierwszy wówczas uzyskało własne pocztówki. Wprawdzie w latach 50., jeszcze przed powstaniem sztucznego zbiornika, wydano już karty pocztowe z widokami Serocka i Schroniska PTTK w Zegrzynku, ale były to wyjątki.

Syrenka i oranżada

Początkowo dominowały karty czarno białe. Dzisiaj zupełnie już niespotykane. Pierwsze z nich ukazywały ośrodki i plaże PPUTW „Wisła” w Nieporęcie i Zegrzu Południowym. Zdjęcia, niekiedy bardzo efektowne, wykonali wówczas K. Jabłoński, A. Zborski, A. Ruckgaber, K. Kaczyński i inni. W ich obiektywie znalazły się także „Diana” – statek z 1911 roku z dancingiem oraz uroczy Pawilon Gastronomiczny „Krystyna”, zaliczany do „zakładów zbiorowego żywienia”.
Najwięcej pocztówek znad Zalewu wydała Krajowa Agencja Wydawnicza. Potentatem było też Biuro Wydawnicze Ruch. Nieco mniej wydało PTTK. Nakłady, w jakich drukowano widokówki, mogą dziś imponować: 20 tysięcy, 35 tysięcy… Ponadto bywały kilkakrotnie wznawiane. Do zupełnych wyjątków należy pocztówka wydawnictwa „PUR – Reklama”, pokazująca motel w Serocku.

Fiat i coca cola

Od początku lat 70., w gierkowskiej epoce turystyki masowej zaczęto powszechnie wydawać pocztówki kolorowe. Każdy, nawet najmniejszy ośrodek wczasowy, posiadał własną wizytówkę w postaci karty pocztowej. Przykładem są pocztówki z Ryni z Ośrodkiem Wypoczynkowym Varimexu, z Białobrzegów z Ośrodkiem Wypoczynkowym Stołecznej Rady Narodowej, z Jachranki z Sanatorium Klimatycznym Związku Nauczycielstwa Polskiego i „Kolejarzem”, z Jadwisina z Domem Pracy Twórczej Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa oraz wiele, wiele innych. Paradoksem jest, że najmniej pocztówek wydano wówczas z samego Zegrza.
Wiele ciekawostek dotyczących pogody, wyżywienia, warunków zamieszkania, a także pracy kaowców, czyli instruktorów kulturalno – oświatowych, dostarcza nam korespondencja. Niekiedy zabawna, jak np: „Fajnych chłopaków nie ma, ale da się wytrzymać”, a niekiedy godna stoików „Rzeka nie za głęboka, więc się nie utopię”.

Nie zna granic ni kordonów…

Kolekcjonera dawnej zegrzyńskiej pocztówki zawsze cieszą okolicznościowe stemple. Zazwyczaj wykonywano je na pamiątkę danego zlotu czy rajdu. Przykładem może być rzadko spotykany stempel „III Zlotu Turystów Budowlanych – Rynia 1972”. Ciekawostką jest także pamiątkowa pocztówka wydana w 1976 roku z okazji X Międzynarodowego Turystycznego Zlotu Przyjaźni. Pod hasłem: „Przyjaźń – Pokój –Socjalizm” wzięły w nim udział grupy z Polski, Czechosłowacji i Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Nieco częściej możemy spotkać pocztówki ze stemplem Domu Wycieczkowego PTTK w Zegrzynku.
Złoty okres zalewowej pocztówki już dawno minął. Obecnie karty wydaje się rzadko i często o marnej estetyce. Niech powyższe migawki przypomną Zalew takim, jakim pamięta go większość z nas: czysta woda, żółte plaże i niemal mazurska, beztroska atmosfera.

Jacek Szczepański

Komentarze